Ashraf Fayadh, dünyanın çağdaş sanata en uzak bölgelerinden birinde yaşayan bir sanat insanı. Henüz 35 yaşında, şair, sanatçı ve küratör kimlikleri arasında gidip gelerek şu üç günlük ömürde, kendini kelimelerin ve sanatın gizemine adamış. Hem kelimelerle oynuyor, hem detual, fotoğraf, video, her birini kullanarak sanat üretiyor, yorumluyor. 2013’te Venedik Bienali’nde Suudi sanatını sergileyen küratör oluyor.
BİR FUTBOL MAÇINI SEVMEMEK İÇİN BİN SEBEP!
2013 Ağustosu’nun lanet olası bir günü, Fayadh’ın bir kahvede bir Avrupa futbol maçı seyredeceği tutmuş. Ne var ki o gün oradaki bir “sözde” meslektaşıyla absürd bir tartışmaya giriyorlar. Bu, kendisini sevmeyen, herhalde onu kıskanan ve hatta ondan nefret eden bir zavallı. Tartışma sonrası Suudi Arabistan’ın Kral’a bağlı en sert birimlerden din polisine gidiyor ve Fayadh hakkında “Dini kitaba sövdü, ateizm propagandası yaptı” şeklinde bir şikayet bırakıyor. Mahkeme önce onu bir tazminat karşılığında serbest bırakıyor ama ardından 1 Ocak 2014’te 4 yıl hapse ve 800 kırbacamahkum ediyor. Fakat dava bir üst mahkemeye gittiğinde, hakim davanın bu sefer tekrar bir alt mahkemede görülmesini istiyor. Orada bu davaya yeni atanan hakim ise, Fayadh’ın daha önce gösterdiği pişmanlıkların yetersiz olduğunu ve ölüm cezasından kurtulmaması gerektiğine karar veriyor. Yani Fayadh, umduğu gibi serbest kalacağına, bu sefer 17 Kasım’dan itibaren birden ölümü bekleyen adam haline geliyor. Halbuki aradan geçen süreçlerin hiç birinde kimse Fayadh’ın şiirlerinden onun din düşmanı veya ateistolduğunun tatmin edici kanıtını bulamıyor. 4 yıla mahkum olduğunda, sonuçta karşı tarafın kendisini suçladığı konular, saçının uzun olması, sigara içmesi ve... telefonunda kadınlarla beraber birçok fotoğrafı bulunması. Kaldı ki bunlar mesela çıplak kadın resimleri filan değil. Çevrelerinde sanatçı ve sanat severlerle çekilmiş normal resimler!Ama bunlar da katı Suudi rejiminde fazlasıyla “cyber-suçlar” kapsamına giriyor!! En çok 2008’de yazdığı bir aşk şiirinden suçlanıyor sanatçı. Karar “dinden dönmesi, İslam’dan çıkması” gibi yoruma dayalı suçlar üzerine gelip demir atıyor.
FAYADH’IN AİLESİNİN YAŞADIĞI BÜYÜK DRAM
Ne var ki bu us ve mantık dışı bindirmeler ve suçlamalar, geçen hafta korkunç bir olaya neden oluyor. Bu ani yükü kaldıramayan babasına bir inme geliyor ve kendisi ne yazık ki, vefat ediyor. Bu bilgiyi 2. bir kaynaktan teyid etme peşindeyim.
Fayadh’ın kız kardeşi Raeda Fayadh, Gaza’da oturuyor ve bu dehşet karşısında perişan. CNN’de panik içinde yardım arıyor dünyadan. Hatta CNN de Suudi yetkililere ulaşmaya çalışıyor ama en azından henüz başaramıyor. “Bazı aptal adamlar kardeşimin dizelerini yanlış anladılar! Onu şikayet edenin zaten ona takıntısı ve nefreti var” diyor. Ve Raeda, Suudi Arabistan’da insan öldürmenin ne kadar basit ve günlük bir olay olduğunu bölgenin içinden biliyor. Bu yıl rakamlar tekrar birden 1995 yılının rakamlarına fırlamış. Amnesty International, yalnız bu yıl içinde rakamın şimdiden 151 olduğunu söylüyor. Konular dine hakaret iddialarından, aldatma veya uyuşturucu gibi konulara kadar gidebiliyor! Uzun lafın kısası, durum çok vahim. Konuşulan şeyler arasında, Fayadh’ın sitesine, kamuya açık alanda, Abha’da, din polisinden kırbaç cezasını çeken bir adamcağızın görüntülerini koymuş olmasının esas bu kararda rolü olduğunu söyleyenler var.
Karar alındığından beri, Fayadh’ın bazı İngiliz dostları başta olmak üzere, Avrupa’dan başlayarak tüm dünyada tepkiler yankılanıyor. The Guardian’da yayınlanan bir kaç yazı, uluslararası sanat ve düşünce özgürlüğü derneklerinin devreye girmiş olması, hızla konuyu uluslararası arenaya taşıdı.
DÜNKÜ BASIN TOPLANTIMIZ
Dün, 7 Aralık’ta Dünya Başkanı olduğum UNESCO resmi Partneri IAA Uluslararası Sanat derneklerinin girişimiyle Türkiye’nin en önemli sanat ve düşünce insanları İstanbul’da Piramid Sanat’ta Ashraf Fayadh için bir araya geldi. Aralarında AICA Türkiye BaşkanıEvrim Altuğ, PEN Türkiye adına Halil İbrahim Özcan, Türkiye Yazarlar Sendikası adınaAba Müslüm Çelik, Tiyatrocuları temsilen Erhan Yazıcıoğlu, Sanatçılar Girişimi adına sözcüler Ataol Behramoğlu ve Orhan Aydın, Sodev adına İnan Dağdelen ve Bilgesu Erenus, Ekrem Kahraman, Suay Karaman, Denizhan Özer ve UPSD yönetim kurulundan sanatçılar gibi birçok isim bir araya geldi. Bu çok önemli bir çıkıştı. Ayrıca şahsen temas ettiğim PENInternational Başkanı Jennifer Clement, bu basın toplantısına özel bir metin yolladı ve toplantıda okudum: ‘Dünyada kendi dönemimizde yaşanan en büyük haksızlıklardan biri karşısında dehşet içinde irkiliyoruz. Şair Ashraf Fayadh bir kriminal değildir. Onun sözleri kimseyi öldürmedi, kimseye işkence yapmadı, kimseden bir şey çalmadı. Sözlerinde taş, bomba, kılıç ve silah yoktu. Fayadh, şiirlerinde düşünce ve inanç özgürlüğüne inandığı için bu ceza ile karşı karşıya’.
Ayrıca IAA olarak Suudi Arabistan Kralı Sayın Salman’a yanlış anlamalar sonucu mahkum olan Fayadh’ın bir an önce serbest bırakılması için açık mektup yazarak kendisine gönderdik. Suudi Arabistan, Türkiye Büyükelçisi’ne de bu mektubu ayrıca ilettik. UNESCO daimi temsilcimiz Hüseyin Avni Botsalı aracılığı ile Suudi Arabistan UNESCO temsilcisi ile irtibata geçeceğiz. Ayrıca Kral ailesi ile yakın ilişkisi olan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e de konuyu aktardık. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da, konuyu benden dinledikten sonra uluslararası imza kampanyasına adını yazdırarak Fayadh’a açık destek verdi. Bizim kuşak için, uzun yıllar geçmesine rağmen Deniz Gezmişlerin acısını dün gibi taze. Bu nedenle Fayadh’ın durumu ile Türk aydını hemen empati kurdu ve sıkıntıyı iliklerinde hissetti.
Uluslararası kamuoyu dayanışmasının baskısıyla bir insanın hayatını kurtarmayı umarım elele başaracağız. Şimdi, bütün bu çabalar ne kadar başarılı olacak? Gerçekten bilemiyorum, bilemiyoruz. Basın toplantısı son derece enerjik geçti, ama orada bulunan, her biri köklü kurumlardan gelen prestijli “hazirunun” tersine, sevgili basınımız, maalesef herhalde yine daha önemli konular peşindeydi. Mesela kimin eteği kısaydı, kim gece kulübünde çıkarken olay çıkardı veya küfretti gibi...
İşte bu uyurgezerleri yola getirmek de bizim işimiz olacak. Ashraf Fayadh, hapisten çıkıp özgürlüğüne kavuşana kadar!
Bedri Baykam
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.